علل کم شنوایی کودکان
کم‌شنوایی در کودکان وعوامل موثر در ایجاد آن
عفونت گوش میانی (Otitis media)
Otitis media ، التهابی در گوش میانی یا همان فضای پشت پرده گوش است که معمولا با ایجاد مایع در گوش میانی همراه می‌باشد که می‌تواند یکی از علل کم‌شنوایی در کودکان باشد.
علائم، شدت و مدت زمان وجود عفونت گوش متغیراست. ممکن است یک دوره کوتاه با ترشح مایعی رقیق، شفاف، غیرعفونی و بدون درد و تب باشد و علل کم‌شنوایی در کودکان را به شکل خفیفی ایجاد کند.
در نوع دیگر ممکن است عفونت چندین مرتبه تکرار شود و با مایعی غلیظ، چسب‌ناک، عفونی و کم‌شنوایی دائمی همراه باشد.
وجود عفونت گوش میانی تقریبا همیشه باعث کم‌شنوایی انتقالی می‌شود. در واقع بیشترین عامل ایجاد کم‌شنوایی در کودکان، عفونت گوش است.
میزان شیوع عفونت گوش میانی
عفونت گوش رایج‌ترین بیماری درمیان نوزادان و کودکان است. 75 درصد کودکان تا سن 3 سالگی حداقل یک دوره و تقریبا نیمی از این کودکان سه مرتبه یا بیشترعفونت گوش میانی را تجربه می‌کنند.
علت شیوع عفونت گوش میانی در کودکان
در کودکان، شیپور استاش که گوش میانی را به فضای پشت حلق متصل می‌کند، افقی و کوتاه‌تر است، در نتیجه می‌تواند تحت تاثیرعلل مختلقی مثل بزرگی لوزه‌ها و یا عفونت مسدود شود.
با رشد کودک، اندازه و زاویه قرارگیری شیپور استاش تغییر می‌کند و میزان ابتلا به عفونت گوش کاهش می‌یابد.
علل کم شنوایی کودکان
چگونه عفونت گوش باعث ایجاد کم‌شنوایی در کودکان می‌شود؟
استخوانچه‌های گوش میانی وظیفه انتقال اصوات از پرده گوش به گوش داخلی را برعهده دارند.
وقتی در اثرعفونت در گوش میانی مایع جمع می شود، استخوانچه‌ها نمی‌توانند صدا را به درستی انتقال دهند. در نتیجه انرژی صدا کاهش می‌یابد و صدا ضعیف‌تر شنیده می‌شود.
این کاهش انرژی صدا باعث ایجاد کم‌شنوایی در کودکان یه شکل خفیف تا متوسط می‌شود، بنابراین صداها ضعیف وغیرقابل شنیدن می‌شوند.
به طور کلی، کم‌شنوایی در کودکان که در اثرعفونت گوش ایجاد می‌شود، از نوع انتقالی و موقت است. مگر اینکه عفونت گوش بارها و بارها تکرار شود و به پرده گوش، استخوانچه‌ها و یا حتی عصب شنوایی آسیب برساند. در این‌صورت ممکن است کم شنوایی حسی-عصبی و دائمی ایجاد کند.
علل کم شنوایی کودکان
آیا کم‌شنوایی در کودکان که در اثر عفونت گوش ایجاد شده‌است می‌تواند مشکلات گفتاری-زبانی ایجاد کند؟
کودکان زبان و گفتار را از طریق گوش دادن به صحبت‌های اطرافیان یاد می‌گیرند. به ویژه در سال‌های اول تولد این موضوع اهمیت ویژه‌ای در گسترش زبان کودک دارد.
اگر کودک دچار کم‌شنوایی باشد، نمی‌تواند از تجربه‌های زبانی، بهره کامل ببرد.
گاهی عفونت گوش میانی هیچ علامتی مثل تب یا درد ندارد. در این‌صورت ممکن است کودک چندین هفته و یا حتی چندین ماه دچارعفونت گوش باشد اما والدین متوجه نشوند. در طول این مدت کودک بخشی از اطلاعات تاثیرگذار بر زبان و گفتار را از دست می‌دهد.
علل کم شنوایی کودکان
نشانه‌های وجود عفونت گوش در کودکان
حتی اگرعفونت گوش با درد و تب همراه نباشد، علائم دیگری وجود دارند که می‌توانند ما را از وجود عفونت گوش در فرزندمان آگاه کنند:
- حواس پرتی
- بلند کردن صدای تلویزیون و رادیو بیش از حد معمول
- اشتباه متوجه شدن دستورات
- کشیدن یا خاراندن گوش‌ها
- کج‌خلقی بی دلیل
علل کم شنوایی کودکان
وقتی متوجه تاثیرعفونت گوش بر شنوایی، گفتار و یا زبان کودک شدیم، چه کاری باید انجام دهیم؟
حتما باید برای درمان به متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. اگر کودک شما مکررا دچار عفونت گوش می‌شود، باید از یک ادیولوژیست(شنوایی شناس) و گفتار درمانگر نیز مشاوره بگیرید.
با ارزیابی‌های ادیولوژیست، میزان کم‌شنوایی در کودکان و وجود اختلال در گوش میانی مشخص می‌شود. حتی برای کودکانی که همکاری خوبی ندارند با استفاده از تست خاصی می‌توان وضعیت شنوایی را بررسی کرد.
آسیب‌شناس گفتار و زبان، مهارت‌های کلامی و زبانی کودک را بررسی می‌کند و برنامه‌های درمانی مورد نیاز را در نظر می‌گیرد.
والدین بهترین افرادی هستند که می‌توانند نشانه‌های کم‌شنوایی را در کودک تشخیص دهند. هروقت نسبت به وجود کم‌شنوایی در فرزندتان مشکوک شدید، بدون اتلاف وقت برای انجام ارزیابی‌های شنوایی مراجعه کنید.
در صورت داشتن این علائم برای انجام تست شنوایی مراجعه نمایید.
علل مادرزادی
کم‌شنوایی مادرزادی به این معناست که در زمان تولد، نوزاد کم شنواست. این کم‌شنوایی ممکن است قبل از تولد و داخل رحم وجود داشته باشد و یا اینکه در زمان تولد ایجاد شود.
بیشتر از 50 درصد کم‌شنوایی‌های مادرزادی، تحت تاثیر فاکتورهای ژنتیکی قرار دارند که ممکن است اتوزومی غالب، مغلوب و یا وابسته به جنس باشند.
در حالت اتوزومی غالب، یکی از والدین حامل ژن غالب و معمولا کم‌شنواست که این ژن را به کودکش هم منتقل کرده‌است. در این حالت احتمال کم‌شنوا بودن کودک 50 درصد است. اگر پدر و مادر هردو حامل ژن غالب کم‌شنوایی باشند (همچنین خودشان کم‌شنوا باشند) احتمال کم‌شنوا بودن کودک هم بالاتر می‌رود.
همچنین اگر پدربزرگ و مادربزرگ یک سمت، هردو دچار کم‌شنوایی ارثی باشند، معمولا حداقل یکی از والدین هم کم‌شنواست و انتظار قبلی برای کم‌شنوا بودن کودک هم وجود دارد.
در کم‌شنوایی ژنتیکی اتوزومی مغلوب، پدر و مادر هردو از نظر شنوایی سالمند، اما حامل ژن مغلوب هستند. در این‌حالت احتمال کم‌شنوا بودن کودک 25 درصد است، اگرچه پدر و مادر و هیچ‌کدام از اطرافیان مشکل شنوایی ندارند و کم‌شنوایی کودک نیز انتظار نمی‌رود.
علل کم شنوایی کودکان
در نوع وابسته به جنس(X)، مادر ژن مغلوب کم‌شنوایی را دارد و آن را به فرزندان پسر خود منتقل می‌کند.
سندروم‌هایی که با کم‌شنوایی همراه هستند:
- سندروم داون
- سندروم آشر
- سندروم تریچر کولینز
- سندروم کروزون
- سندروم آلپرت
کم‌شنوایی علل غیر ارثی دیگری هم دارد. عفونت‌های قبل از تولد، بیماری‌ها و داروهای مصرف شده توسط مادر در دوران بارداری و موارد دیگری که هنگام تولد یا کمی پس از آن اتفاق می‌افتد نیز باعث کم شنوایی می‌شود. در این زمینه مواردی را نام می‌بریم:
- عفونت‌های داخل رحمی مثل روبلا یا همان سرخک آلمانی، سیتومگالو ویروس, هرپس و….
- ناسازگاری خون مادر و جنین (عوامل مربوط به Rh خون)
- تولد زود هنگام نوزاد (نارس بودن)
- دیابت مادر
- فشار خون بالای مادر در دوران بارداری (توکسمی)
- کمبود اکسیژن برای نوزاد قبل، هنگام و پس از تولد
علل اکتسابی
کم‌شنوایی اکتسابی بعد از تولد و در هر سنی در اثر بیماری، تصادف و یا یک وضعیت خاص اتفاق می‌افتد:
- عفونت‌های گوش
- مسمومیت دارویی و آسیب به سیستم شنوایی
- مننژیت (التهاب پوشش اطراف مغز و نخاع)
- سرخک
- آنسفالیت (التهاب ابفت مغزی)
- آبله مرغان
- آنفلوانزا
- اوریون
- ضربه به سر
- ضربه صوتی
تمامی موارد ذکر شده ممکن است باعث آسیب به سیستم شنوایی کودکان شود. در صورت مشاهده علایم کم‌شنوایی در فرزندتان برای ارزیابی شنوایی به کلینیک‌های شنوایی سنجی مراجعه کنید.
